Wetenschap
Via de media is er veel informatie over gezondheid en voeding te vinden. Informatie over gedegen wetenschappelijk onderzoek, maar ook artikelen over minder goed uitgevoerde studies of verkeerd getrokken conclusies. Het goed lezen van wetenschappelijke studies lastig. Naast vaktermen verschilt de mate van bewijslast van de gekozen onderzoeksvorm. Zo zijn er dierproeven die je niet door kunt vertalen naar de mens en is de bewijslast van studies met een gering aantal proefpersonen niet zo hoog.
In deze sectie van onze website nemen we wetenschappelijke studies onder de loep. We houden ze tegen het licht van al eerder uitgevoerd onderzoek, de bewijslast en de eventuele beperkingen van het uitgevoerde onderzoek. Witkowski, M. et al. (2023)
Verhoogt de zoetstof erythritol het risico op hart- en vaatziekten?
[published online ahead of print, 2023 Feb 27]. Nat Med. 2023;10.1038/s41591-023-02223-9.
Soort onderzoek: observationele cohortstudies, interventieonderzoek, dierproeven en mechanische studies
In eerste instantie waren de onderzoekers in het algemeen op zoek naar stoffen in het bloed die geassocieerd waren met hart- en vaatziekten. Daarvoor hebben ze een groep deelnemers aan een cohortstudie minstens 3 jaar gevolgd. Daar kwam onverwachts uit dat de zoetstof erythritol het risico verhoogde. Dat was aanleiding om een serie vervolgstudies uit te voeren waarin specifiek naar erythritol is gekeken en waarin naar mechanismen is gezocht die het verhoogde risico zouden kunnen verklaren. Doordat ze gebruikt hebben gemaakt van verschillende soorten studies, zijn er ook verschillende resultaten. De onderzoekers concluderen dat er langdurige studies nodig zijn waarin gekeken gaat worden naar het effect van zoetstoffen, en in het bijzonder erythritol, op relevante klinische uitkomsten. Erythritol zou namelijk het risico op trombose kunnen verhogen. Dit zou volgens de auteurs zorgwekkend zijn omdat de doelgroep van zoetstoffen juist mensen zijn die vaak al een verhoogd risico hebben op hart- en vaatziekten (obesitas, diabetes type 2, nierproblemen). Daar is volgens de auteurs ook meer onderzoek voor nodig.
Lees meerMcGlynn, N.D. et al (2022)
Is het vervangen van suikerhoudende drank door light drank goed voor het gewicht en de gezondheid?
JAMA Netw Open. 2022;5(3):e222092. Published 2022 Mar 1.
Soort onderzoek: Systematische review & meta-analyse
Door veel suiker te gebruiken, kun je in gewicht toenemen. En dat kan weer leiden tot gezondheidsproblemen. De onderzoekers nemen in hun onderzoek light dranken onder de loep. Met een netwerk meta-analyse hebben zij bestudeerd of het vervangen van suikerhoudende dranken door light dranken een rol kunnen spelen bij gewichtsverlies en daarmee het risico op cardiometabole risicofactoren kunnen verlagen.
Lees meerRogers, P.J., Appleton K.M. (2021)
Wat is het effect van zoetstoffen op de energie-inname en het lichaamsgewicht?
International Journal of Obesity (2005), 09 Nov 2020, 45(3): 464-478
Soort onderzoek: systematische review & meta-analyse
De onderzoekers hebben drie hoofdvragen gesteld. Ten eerste wat het effect van zoetstoffen op de manier waarop ze in de praktijk worden toegepast, namelijk als vervanger van suiker? Dit is onderzocht door zoetstoffen te vergelijken met suiker. Ten tweede wat het effect is van een zoete smaak. Deze kan de drang in zoet verhogen, de verzadiging stimuleren of geen effect hebben. Dit is onderzocht door zoetstoffen te vergelijken met water/niets/ongezoet. Onder ongezoet vallen mineraalwater, melk, thee en koffie (zonder suiker). En tenslotte hebben zoetstoffen effect op de eetlust en het energieverbruik via mechanismen in de darm? Dit is onderzocht door zoetstoffen in capsules te vergelijken met een placebo in capsules.
Lees meerLee, JJ et al. (2022)
Wat is de invloed van een verandering of vervanging van het drinken van light drank op de cardiometabole gezondheid?
Diabetes Care. 2022 Aug 1;45(8):1917-1930. https://doi.org/10.2337/dc21-2130
Soort onderzoek: systematic review met meta-analyses van prospectieve cohortstudies
Een aanzienlijk deel van de bevolking heeft overgewicht of obesitas wat een risicofactor is voor hart- en vaatziekten en diabetes type 2. De primaire oorzaak daarvan is dat er meer calorieën worden binnengekregen dan dat er verbruikt worden. Om deze inname te verminderen worden suikers in producten vervangen door zoetstoffen. Het meest bekend en gebruikt zijn de light-/zero dranken. Onderzoekers Lee, JJ et al. hebben in hun onderzoek gekeken wat de relatie is tussen de inname van light-dranken en een verhoogd risico op cardiometabole aandoeningen.
Conclusies van de onderzoekers: De inname van light drank was niet geassocieerd met cardiometabole nadelen. Er is wel enige indicatie dat het vervangen van suikerhoudende drank door light drank is geassocieerd met cardiometabole voordelen, die vergelijkbaar zijn met die van water. Het aantal prospectieve studies om te bestuderen was echter beperkt. Meer prospectieve cohortstudies en ook goede gerandomiseerde placebogecontroleerde studies zijn nodig om meer te kunnen zeggen over een causaal effect. In de tussentijd ondersteunt het bewijs dat het vervangen van suikerhoudende drank door light drank een goede strategie is om de inname van suikerhoudende drank en de gezondheidsrisico’s die daarmee samenhangen, te verminderen.
Lees meerYin, T. et al. (2022)
Verhogen light dranken het risico op kanker?
Nutrients, oktober 2022; 14(21): 4445.
Soort onderzoek: systematic review met meta-analyses
Conclusies: De onderzoekers zien in de bestudeerde studies dat er bij een hoge inname van light drank een associatie is met een verhoogd risico op leukemie. De dosis-respons-relatie laat zien dat per 355 ml het risico op leukemie met 15% verhoogde. Daarnaast werd een verlaagd risico op darmkanker gevonden. Beperkingen: Gezien de lage en matige zekerheid van het bewijs van de door hen bestudeerde studies en het beperkte aantal studies geven ze aan dat meer prospectieve cohortstudies en gerandomiseerde gecontroleerde studies nodig zijn om meer zekerheid te krijgen.
Lees meer