Kenniscentrum Zoetstoffen

Samuthpongtorn, C. et al. (2023)

Verhogen light dranken en kunstmatige zoetstoffen het risico op depressie?

Jama Netw. Open. 2023;6(9):e2334770. Published 2023 Sep 5.

Soort onderzoek: Prospectieve cohortstudies

Steeds meer onderzoek laat zien dat de consumptie van sterk bewerkte voedingsmiddelen is geassocieerd met een verhoogd risico op obesitas, hart- en vaatziekten, diabetes type 2, kanker en vroegtijdige sterfte. Minder duidelijk is hoe dat zit met het risico op depressie en of er een verschil is tussen verschillende soorten van sterk bewerkte voedingsmiddelen, zoals vleesproducten, zoete en hartige snacks en light drank. Deze onderzoekers hebben daar nu in een grote prospectieve cohortstudie naar gekeken. 

Zij geven aan dat de resultaten laten zien dat een hogere consumptie van sterk bewerkte voedingsmiddelen, en dan met name kunstmatige zoetstoffen en light drank, is geassocieerd met een verhoogd risico op depressie. Hoe moeten we deze conclusie duiden? Wat zijn de sterke en zwakke punten van het onderzoek? En wat is de bewijskracht van de gebruikte onderzoeksvorm. Heeft dit onderzoek nog gevolgen voor het gebruik van zoetstoffen in de praktijk? Wij zochten het uit.

WHO Guidelines Review Committee, Nutrition and Food Safety (2023)

Wat staat er in de nieuwe WHO-richtlijn (2023) over zoetstoffen?

Op 15 mei 2023 heeft de ‘World Health Organisation’ (WHO) een nieuwe richtlijn uitgebracht over het gebruik van zoetstoffen (Use of non-sugar sweeteners) [1]. Daarin wordt de voorwaardelijke aanbeveling gedaan om geen zoetstoffen te gebruiken voor gewichtsbeheersing en het verminderen van het risico op chronische ziekten. Het is niet zo dat het gebruik van zoetstoffen wordt afgeraden omdat ze onveilig zouden zijn. De aanbeveling is voorwaardelijk, omdat het bewijs onzeker is. Het is bijvoorbeeld gebaseerd op resultaten van observationele studies. Hieronder volgt een samenvatting van de WHO-richtlijn, gevolgd door een onderbouwde beschouwing ervan.

Witkowski, M. et al. (2023)

Verhoogt de zoetstof erythritol het risico op hart- en vaatziekten?

[published online ahead of print, 2023 Feb 27]. Nat Med. 2023;10.1038/s41591-023-02223-9.

Soort onderzoek: observationele cohortstudies, interventieonderzoek, dierproeven en mechanische studies

In eerste instantie waren de onderzoekers in het algemeen op zoek naar stoffen in het bloed die geassocieerd waren met hart- en vaatziekten. Daarvoor hebben ze een groep deelnemers aan een cohortstudie minstens 3 jaar gevolgd. Daar kwam onverwachts uit dat de zoetstof erythritol het risico verhoogde. Dat was aanleiding om een serie vervolgstudies uit te voeren waarin specifiek naar erythritol is gekeken en waarin naar mechanismen is gezocht die het verhoogde risico zouden kunnen verklaren. Doordat ze gebruikt hebben gemaakt van verschillende soorten studies, zijn er ook verschillende resultaten. De onderzoekers concluderen dat er langdurige studies nodig zijn waarin gekeken gaat worden naar het effect van zoetstoffen, en in het bijzonder erythritol, op relevante klinische uitkomsten. Erythritol zou namelijk het risico op trombose kunnen verhogen. Dit zou volgens de auteurs zorgwekkend zijn omdat de doelgroep van zoetstoffen juist mensen zijn die vaak al een verhoogd risico hebben op hart- en vaatziekten (obesitas, diabetes type 2, nierproblemen). Daar is volgens de auteurs ook meer onderzoek voor nodig.

Schiffman, S.S. et al (2023)

Is sucralose (en sucralose-6-acetaat) schadelijk voor het DNA en de darmen?

Journal of Toxicology and Environmental Health B Crit Rev. 2023;1-35.

Soort onderzoek: in vitro

Amerikaanse onderzoekers van de North Carolina State University hebben resultaten gepubliceerd van hun nieuwe studie [1]. Die studie bestond uit een achttal laboratoriumexperimenten (in vitro) waarin ze cellen hebben blootgesteld aan sucralose en sucralose-6-acetaat (S6A). Uit deze resultaten blijkt dat sucralose en S6A het DNA beschadigen. Dat zou het risico op kanker kunnen verhogen, hoewel dat niet is onderzocht. Daarnaast is gevonden dat sucralose en S6A de doorlaatbaarheid van de dikke darmwand laten toenemen. Heeft deze studie gevolgen voor het gebruik van sucralose?

McGlynn, N.D. et al (2022)

Is het vervangen van suikerhoudende drank door light drank goed voor het gewicht en de gezondheid?

JAMA Netw Open. 2022;5(3):e222092. Published 2022 Mar 1.

Soort onderzoek: Systematische review & meta-analyse

Door veel suiker te gebruiken, kun je in gewicht toenemen. En dat kan weer leiden tot gezondheidsproblemen. De onderzoekers nemen in hun onderzoek light dranken onder de loep. Met een netwerk meta-analyse hebben zij bestudeerd of het vervangen van suikerhoudende dranken door light dranken een rol kunnen spelen bij gewichtsverlies en daarmee het risico op cardiometabole risicofactoren kunnen verlagen.