Via de media is er veel informatie over gezondheid en voeding te vinden. Informatie over gedegen wetenschappelijk onderzoek, maar ook artikelen over minder goed uitgevoerde studies of verkeerd getrokken conclusies. Het goed lezen van wetenschappelijke studies lastig. Naast vaktermen verschilt de mate van bewijslast van de gekozen onderzoeksvorm. Zo zijn er dierproeven die je niet door kunt vertalen naar de mens en is de bewijslast van studies met een gering aantal proefpersonen niet zo hoog.
In deze sectie van onze website nemen we wetenschappelijke studies onder de loep. We houden ze tegen het licht van al eerder uitgevoerd onderzoek, de bewijslast en de eventuele beperkingen van het uitgevoerde onderzoek. Debras, C. et al. (2022)
Wat is het risico op kanker bij de inname van aspartaam, acesulfaam-k en sucralose?
PLoS Med, 2022, 19(3), e1003950
Soort onderzoek: observationeel onderzoek | cohortstudie
Debras et al (2022) trekken in hun (observationale) studie de conclusie dat het gebruik van zoetstoffen geen causale carcinogene effecten heeft. Mensen die een hogere consumptie van zoetstoffen hebben, hebben een hoger risico op het ontstaan van kanker, vooral borstkanker en obesitas-gerelateerde kanker, maar er is geen epidemiologisch bewijs. De onderzoekers maken gebruik van de Franse NutriNet-Santé cohort-studie dat uit 102.865 volwassen deelnemers bestaat. In de studie werd gekeken hoeveel mensen over een periode van 12 jaar te maken kregen met een eerste incidentie van kanker. Dit waren 3358 incidenten.
Een observationele studie kent een aantal beperkingen en heeft daarmee een lage bewijskracht. Onderzoekers verzamelen gegevens bij een grote groep mensen zonder iets aan de situatie te veranderen. Mensen gaan dus geen ander gedrag vertonen, maar doen wat ze altijd al deden. Omdat het nooit zeker is dat onderzoekers naar alle relevante gegevens vragen, is het lastig om een oorzaak-gevolg relatie vast te stellen. Er kunnen namelijk andere factoren een rol spelen in het ontstaan van een ziekte dan in het onderzoek zijn meegenomen.
Lees publicatie op
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8946744/
Wat zegt deze studie?Magali Rios-Leyvraz and Jason Montez (2022)
Welk effect hebben zoetstoffen op onze gezondheid?
World Health Organization, 12 April 2022 | Publication
Soort onderzoek: systematische review & meta-analyse
Deze door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) ondersteunde studie is een update van de systematische review van Toews et. al (2019). Zij onderzochten of er een verband bestaat tussen het gebruik van zoetstoffen en een verhoogd risico op verschillende gezondheidsklachten. Rios-Leyvraz en Montez hebben in hun onderzoek ook de studies na 2019 opgenomen en onderzochten ook studies die op basis van een aantal criteria van Toews toen waren uitgesloten. In totaal zijn 283 unieke studies onderzocht. Deze systematische review van Rios-Leyvraz en Montez heeft daarmee het meest actuele wetenschappelijke bewijs samengebracht die gaan over gezondheidseffecten van het gebruik van zoetstoffen. Zij onderschrijven de conclusie van de eerdere studie van Toews dat zoetstoffen een positieve rol kunnen spelen bij het verminderen van de dagelijkse calorie-inname en gewichtsbeheersing. Zij vonden geen aantoonbaar bewijs dat zoetstoffen een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, diabetes, obesitas of nierschade, de zogenaamde cardiometabole aandoeningen, geven.
Lees publicatie op
https://apps.who.int/iris/handle/10665/353064
Wat zegt deze studie?Dalenberg et al. (2020)
Leidt het innemen van sucralose tot een verlaging van de insulinegevoeligheid?
Cell Metabolism, volume 31, issue 3, p 493-502
Soort onderzoek: experimentele studie
Dalenberg et al. trekken de conclusie dat wanneer sucralose wordt gecombineerd met maltodextrine (een koolhydraat) een verlaging van de insulinegevoeligheid optreedt. In hun studie maken zij gebruik van een experimentele studie, waarbij ze een groep van volwassenen en een kleine groep jongeren gedurende twee weken een drank van 335 ml lieten drinken. De onderzoekers geven aan dat hun experiment een aantal tekortkomingen kent. Dit kwam met name door de homogeniteit van de deelnemers. Het betrof hier jonge mannen met een gemiddelde lengte en een gezonde bmi. De resultaten zijn dan niet zonder meer door te trekken naar mensen met overgewicht of obesitas. Daarbij kregen de deelnemers alleen een drankje om in te nemen, dit is niet te vergelijken met het eten van gewoon voedsel. Zij geven dan ook zelf aan dat hun hypotheses nader onderzocht dienen te worden.
Lees publicatie op
https://www.cell.com/cell-metabolism/fulltext/S1550-4131(20)30057-7
Wat zegt deze studie?Chazelas et al. (2020)
Zorgen light-/zero dranken voor een verhoogde kans op hart- en vaatziekten?
Journal of the American College of Cardiology, 76: 2175-2176
Soort onderzoek: Observationeel onderzoek
Onderwerp: verband tussen light frisdrank en een verhoogd risico op hart- en vaatziekten
Chazelas et al. (2020) trekken in dit artikel de conclusie dat mensen die dranken met suiker gebruiken of dranken met zoetstoffen meer kans hebben om hart- en vaatziekten voor de eerste keer door te maken dan mensen die deze dranken helemaal niet gebruiken. En dat daarmee light-/zero dranken wellicht niet een gezonder alternatief voor dranken met suiker is.
Lees publicatie op
https://www.sciencedaily.com/releases/2020/10/201026144524.htm
Wat zegt deze studie?I.Toews et al. (2019)
Is er een verband tussen het gebruik zoetstoffen en een verhoogd risico op gezondheidsklachten?
BMJ 2019; 364: k4718
Soort onderzoek: systematische review
Toews et al. hebben in hun systematische review (2019) een verband gezocht tussen het gebruik van verschillende soorten zoetstoffen en een verhoogd riscio op verschillende gezondheidsklachten. Ze hebben hiervoor een groot aantal studies onderzocht. Daarbij maakten zij onderscheid tussen volwassenen en kinderen en tussen mensen met en zonder overgewicht.
Lees publicatie op
https://www.bmj.com/content/364/bmj.k4718
Wat zegt deze studie?