EFSA bevestigt opnieuw veiligheid van sacharine en verhoogt de ADI

In opdracht van de Europese Commissie (EC) heeft de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) naar de veiligheid van de zoetstof sacharine (E954) gekeken. De zoetstof is wederom veilig bevonden en de Aanvaardbare Dagelijkse Inname (ADI) is verhoogd van 5 naar 9 mg/kg lichaamsgewicht/dag [1].

Herevaluatie van de veiligheid van zoetstoffen

De EC heeft een programma lopen waarin alle voedingsadditieven die voor 20 januari 2009 in de Europese Unie zijn toegelaten opnieuw op veiligheid worden beoordeeld. Zoetstoffen vallen daar ook onder. De EFSA heeft de taak om die veiligheidsbeoordeling uit te voeren en de EC daarover te adviseren. Eerder is dat gedaan voor de zoetstoffen aspartaam (2013), thaumatine (2021), neohesperidine DC (2022) en erythritol (2023). Dit keer heeft de EFSA uitgebreid naar sacharine en varianten daarvan gekeken (sacharine gebonden aan natrium, kalium of calcium). Gezamenlijk staan die bekend onder het E-nummer: E954.

Wat is sacharine?

Sacharine is een zoetstof die in 1879 werd ontdekt door medewerkers van de Johns Hopkins Universiteit in de Verenigde Staten. De zoetstof levert geen calorieën en is 300-500 keer zoeter dan tafelsuiker. Je hebt er dus maar erg weinig van nodig. In 1995 is sacharine veilig bevonden door de voorloper van de EFSA (Scientific Committee on Food) en is er een ADI opgesteld van 3,8 en 5 mg/kg lichaamsgewicht/dag voor respectievelijk sacharine en natrium-sacharine (sacharine gebonden aan een natriummolecuul). Dit was gebaseerd op de hoogste dosering natrium-sacharine waarbij bij mannetjesratten geen blaaskanker optrad, inclusief een veiligheidsfactor van 100.

Nieuwe veiligheidsbeoordeling

De EFSA heeft onlangs opnieuw naar de veiligheid van sacharine gekeken bij zowel dieren als mensen. Hierbij is rekening gehouden met onder andere het fabricageproces, de innameniveaus, of er ongewenste effecten optreden en zo ja bij welke dosering. Zo is er gekeken naar de effecten op onder andere de lever, nieren, genen, voortplanting, glucose- en insulinehuishouding en het risico op cardiovasculaire risicofactoren en kanker. Op basis daarvan is sacharine opnieuw veilig bevonden. De ADI is zelfs verhoogd naar 9 mg/kg lichaamsgewicht/dag voor zowel sacharine als de varianten ervan. Dat betekent dat je er dagelijks meer van kunt gebruiken. Inmiddels is namelijk duidelijk dat de vorige ADI gebaseerd was op een rattenstudie waarvan het verhoogde risico op blaaskanker specifiek was voor mannetjesratten. Het onderliggende mechanisme vindt niet in mensen plaats. In 1999 is dit ook al door de World Health Organization (WHO) geconcludeerd waardoor sacharine niet meer als ‘mogelijk kankerverwekkend voor de mens’ werd aangemerkt [2]. 
De hoogste schattingen van de inname van sacharine door verschillende bevolkingsgroepen is lager dan de nieuwe ADI waardoor er geen aanwijzingen voor veiligheidsproblemen zijn.

Conclusie  

Deze uitgebreide herevaluatie bevestigt de veiligheid van sacharine als zoetstof en heeft een nieuwe, hogere ADI van 9 mg/kg lichaamsgewicht/dag opgesteld.

Referenties

1. FSA FAF Panel (EFSA Panel on Food Additives and Flavourings), Castle L, Andreassen M, Aquilina G, Bastos ML, Boon P, Fallico B, FitzGerald R, Frutos Fernandez MJ, Grasl-Kraupp B, Gundert-Remy U, Gürtler R, Houdeau E, Kurek M, Louro H, Morales P, Passamonti S, Batke M, Bruzell E, … Younes M. (2024). Re-evaluation of saccharin and its sodium, potassium and calcium salts (E 954) as food additives. EFSA Journal, 22(11), e9044. Volledige publicatie, eenvoudige samenvatting.
2. World Health Organization (WHO)/International Agency for Research on Cancer (IARC). IARC monographs on the evaluation of carcinogenic risks to humans. Volume 73 some chemicals that cause tumours of the kidney or urinary bladder in rodents and some other substances. Link